Rozpoczęcie działalności gospodarczej i rejestracja do VAT

Kwestią, która budzi wątpliwości u wielu przedsiębiorców, rozpoczynających działalność gospodarczą, jest to, czy muszą rejestrować się jako podatnicy VAT. Warto pamiętać, że w niektórych przypadkach możliwe jest w tym zakresie zwolnienie, w innych zachodzi obowiązek rejestracji. Przedsiębiorcy zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT obligatoryjnie naliczają VAT od sprzedanych towarów i usług, jednocześnie jednak mogą go odliczyć od poniesionych przez firmę wydatków.

Rejestracji jako czynny podatnik VAT dokonuje się w urzędzie skarbowym poprzez złożenie druku VAT-R. Kto ma taki obowiązek, kto może, ale nie musi tego robić, a kto jest zwolniony z rejestracji? W zrozumieniu tych kwestii pomoże znajomość odpowiednich przepisów.

Rejestracja do VAT i zwolnienia

Jak wspomniano we wstępie, w niektórych przypadkach przedsiębiorcy nie muszą rejestrować się jako czynni podatnicy VAT. To kiedy możliwe są zwolnienia, określa Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. od podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 nr 54 poz.535). W zależności od przyczyny zwolnienia wyróżniamy dwa rodzaje ulg przysługujących przedsiębiorcom – przedmiotową (dotyczy konkretnych towarów i usług) i podmiotową (wynika z wartości obrotów w firmie).

Zwolnienie przedmiotowe

Ten rodzaj ulgi przysługuje z uwagi na przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej. Znamienne jest tutaj to, że nie można się jej zrzec, a objęte tą ulgą towary i usługi wykluczają z opodatkowania VAT. Przedsiębiorca nie ma zatem też prawa do odliczenia VAT z faktur kosztowych.
Kogo dotyczy ulga? Pełną listę towarów i usług wykluczających z opodatkowania VAT znajdą przedsiębiorcy w art. 43 wspomnianej wyżej ustawy. Na potrzeby niniejszego artykułu wspomnimy, że są to między innymi:

  • usługi w zakresie opieki medycznej;
  • wynajem mieszkania na cele mieszkaniowe na własny rachunek;
  • nauczanie języków obcych;
  • świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego itd.

Po szczegółowe informacje odsyłamy do odpowiednich przepisów.

Zwolnienie podmiotowe

O tym rodzaju ulgi będziemy mówić, jeśli wartość obrotów przedsiębiorcy w danym roku podatkowym nie przekroczyła wysokości 200 tys. zł. Dla osób, które nie rozpoczęły działalności gospodarczej z początkiem roku, lecz w trakcie jego trwania, wartość tę oblicza się proporcjonalnie.

Z tego rodzaju ulgi mogą, lecz nie muszą skorzystać przedsiębiorcy, którzy nie przekroczyli określonego wyżej limitu i sprzedają towary i usługi niewymienione w art. 43 ustawy o VAT.
Należy jednak pamiętać, że są tu wyjątki. Zwolnienie podmiotowe z VAT nie będzie obowiązywać w stosunku do przedsiębiorców (bez względu na wysokość obrotów firmy), wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług. Będą to między innymi:

  • firmy świadczące usługi prawnicze i jubilerskie;
  • przedsiębiorcy, którzy nie posiadają siedziby działalności gospodarczej na terytorium naszego kraju itd.

Informacje o tym, kto jeszcze nie skorzysta z ulgi, znajdują się w ww. przepisie.

Warto pamiętać, że istnieje też możliwość sprzedaży mieszanej, czyli takiej, która podlega zarówno zwolnieniu, jak i opodatkowaniu VAT.