Rządowy projekt zakłada, że od nowego roku pracownicy będą odkładać część wynagrodzenia na przyszłą emeryturę. Co to oznacza dla pracodawców?

Czym są Pracownicze Plany Kapitałowe?

Rada Ministrów uchwaliła projekt Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK). W myśl projektu osoby zatrudnione mają odkładać zarobione pieniądze do specjalnego funduszu na poczet dodatku do przyszłej emerytury. Za powstanie i zarządzanie zakładowych PPK mają odpowiadać pracodawcy. Do programu mają być zaliczone wszystkie osoby pracujące na podstawie umowy o pracę i umowie zleceniu.

Dla kogo i od kiedy Pracownicze Plany Kapitałowe?

Pracownicze Plany Kapitałowe mają być wprowadzane stopniowo. W pierwszej kolejności do programu będą włączone duże firmy. Schemat wprowadzania programu wygląda następująco:

od 1 lipca 2019 r. – dla firm, które zatrudniają co najmniej 250 osób,
od 1 stycznia 2020 r. – dla firm zatrudniających co najmniej 50 osób,
od 1 lipca 2020 r. – dla firm zatrudniających co najmniej 20 osób,
od 1 stycznia 2021 r. – dla pozostałych firm oraz osób zatrudnionych w jednostkach sektora finansów publicznych.

Czy Pracownicze Plany Kapitałowe są obowiązkowe?

W założeniu Pracownicze Plany Kapitałowe mają być powszechne. Wszyscy pracujący Polacy mają być włączeni do programu. Jeżeli pracownik nie chce odkładać pieniędzy w ramach systemu, może z niego wystąpić. Będzie musiał złożyć u pracodawcy specjalną deklarację i uaktualniać ją co cztery lata.

Jakie obowiązki ma pracodawca?

Co może dziwić, pracodawcy będą mieli obowiązek dopłacać 1,5% wynagrodzenia pracownikom, którzy zarabiają najmniej. Pracownicze Plany Kapitałowe mogą być więc obciążeniem finansowym dla niektórych pracodawców.

Innym obowiązkiem pracodawcy jest zorganizowanie wewnętrznego systemu Pracowniczych Planów Kapitałowych. Pracodawca musi znaleźć podmiot finansowy, który będzie prowadził PPK dla danej firmy. Projekt zakłada, że funduszami będą mogły zarządzać Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, powszechne towarzystwa emerytalne i zakłady ubezpieczeń na życie. Instytucje finansowe, które będą zainteresowane PPK, muszą mieć zabezpieczenie w postaci kapitału własnego minimum 25 mln zł.

Pracodawca będzie miał obowiązek zadbać o to, by z wynagrodzenia pracowników potrącane było od 3,5 % do 8 % (dla pracowników, którzy zarabiają powyżej 120% minimalnego wynagrodzenia). W pierwotnym projekcie był zapis, że pracodawca, który nie wywiąże się z obowiązków, będzie podlegał karze od 1000 zł do 1 mln zł. Państwowa Inspekcja Pracy ma mieć prawo kontrolować przedsiębiorców. Obecnie rząd wycofał się z grzywny.

Instytucje finansowe, które mają zarządzać pieniędzmi, mają określony limit pobierania opłat. Należności nie mogą być wyższe niż 0,5 procent wartości środków netto w skali roku. Do tego mogą doliczyć maksymalnie 0,1 procent opłaty za osiągnięcie określonego wyniku inwestycyjnego.

Polski Fundusz Rozwoju SA ma monitorować rozwój Pracowniczych Planów Kapitałowych. Ma powstać portal informacyjny dla uczestników PPK. Na stronie instytucje finansowe mają prezentować swoje oferty. Zatrudniający będą mogli wybrać najkorzystniejszą ofertę. Z kolei pracownicy będą mogli sprawdzać stan swojego konta i zgromadzonych na nich środków.

Ile pieniędzy będzie wpłacane w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych?

Założenie jest takie, że osoby, które zarabiają mniej niż 120% minimalnego wynagrodzenia, będą wpłacały 0,5 % – 2 % miesięcznego wynagrodzenia. Ta grupa pracowników ma mieć prawo do wcześniej wspomnianej dopłaty 1,5 % ze strony pracodawcy. Ponadto, rocznie budżet państwa ma dopłacać 240 zł takim osobom. Początkowo, państwo miało dopłacać pracownikom tylko przez dwa lata od wprowadzenia reformy. W obecnym systemie dwuletnia dopłata ma dotyczyć nowych pracowników, wchodzących dopiero do systemu.

Kiedy pieniądze będą wypłacane z systemu?

Pracownicy będą mieli dostęp do zgromadzonych środków po ukończeniu 60 roku życia. Wtedy będzie możliwa wypłata 25% pieniędzy. Pozostałe 75% zostanie wypłacone w minimum 120 miesięcznych ratach. Okres wypłaty będzie wynosił więc 10 lat.

Jeżeli zajdzie wyjątkowa okoliczność, pieniądze będą mogły być wypłacone przed ukończeniem 60 roku życia. Takim przypadkiem może być choroba pracownika lub członka rodziny (współmałżonek lub dziecko). Poważne zachorowanie obejmie trwałą niezdolność do pracy uprawniającą do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Wtedy będzie można wnioskować o wypłatę do 25% zgromadzonych środków.

Innym przypadkiem, uprawniającym do wypłaty środków przed sześćdziesiątką, jest dofinansowanie wkładu własnego kredytu na zakup domu lub mieszkania. W tym wypadku jednak, pracownicy będą mieli obowiązek zwrócić środki w ciągu 15 lat.

Czy warto uczestniczyć w PPK?

Z jednej strony, jest to zawsze jakiś sposób na oszczędzanie pieniędzy na jesień życia. Przyszłość ZUSu i wysokość naszych przyszłych emerytur nie napawa optymizmem. Z drugiej jednak strony, PPK to oddawanie własnych pieniędzy państwu na wiele lat. Nie będzie można po nie sięgać w każdej chwili. Niemniej jednak, ustawowym obowiązkiem pracodawcy jest zorganizowanie wewnątrzzakładowego systemu PPK.