Z początkiem bieżącego roku weszły w życie zmiany w ustawie o VAT. Znowelizowane zostały niektóre istotne dla przedsiębiorców przepisy. Czego dotyczą? Stawki VAT zostały nadal utrzymane na tym samym poziomie, co w roku ubiegłym (8 i 23 proc.), zmieniły się jednak wskazania okoliczności, kiedy będzie można zastosować obniżenie tych stawek. Zmianie uległy również zasady stosowania ulgi za złe długi. O split payment większość przedsiębiorców pewnie już słyszała, ponieważ podzielona płatność została wprowadzona już w roku ubiegłym. Do tej pory jednak podatnicy VAT nie byli zobowiązani do jej przestrzegania. Zmianie ulegnie to dopiero w połowie bieżącego roku.

Rok 2019 upłynie pod znakiem kolejnych zmian w podatku od towarów i usług. Część z nich została już wprowadzona w roku ubiegłym, ale miała charakter dobrowolny (split payment). W roku 2019 jeszcze przez pół roku będzie można wybierać, czy będziemy się do niej stosować, czy też nie. Później przedsiębiorcy zostaną do niej zobligowani. Nie jest to jedyna zmiana w VAT, z którą warto się zapoznać już dziś. Co jeszcze ulega zmianie?

Stawki podatku od towarów i usług w 2019 r.

Zgodnie z ustawą z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2392) poziom stosowanych stawek VAT uzależnia się od stanu gospodarki naszego kraju, a co za idzie również od stanu finansów publicznych. Decydujący wpływ będą tu miały dwa czynniki, a mianowicie: spadek długu publicznego poniżej 43 proc. PKB oraz spadek poziomu sumy kontrolnej poniżej 6 pkt proc. Zgodnie z prognozami powyższe warunki będą mogły być spełnione łącznie dopiero za trzy lata.

Oznacza to, że na wyczekiwane przez przedsiębiorców oraz konsumentów obniżenie stawek VAT będziemy musieli jeszcze poczekać. Zgodnie z nowelizacją ustawy standardowa stawka podatku VAT na poziomie 23% oraz obniżona stawka na poziomie 8% zostanie utrzymana aż do końca następnego roku po tym, w którym oba warunki zostaną spełnione (wskaźniki osiągną wymagany poziom).

Split payment, czyli tzw. podzielona płatność

W 2018 r. została wprowadzona kolejna ważna zmiana. Split payment, o którym wspomniano już powyżej, nie był to jednak dotąd (i nadal jeszcze nie jest) przepis w całości obligatoryjny.

Zdaniem Ministerstwa Finansów obowiązkowa podzielona płatność jest niezbędna dla uszczelnienia systemu podatku VAT. Nie mniej jednak obligatoryjnie zacznie obowiązywać nie wcześniej niż od połowy 2019 r. i to w stosunku do wybranej grupy towarów i usług.

Split payment polega na tym, że podatnicy VAT dysponują zarówno rachunkiem bieżącym, jak i specjalnym rachunkiem VAT – w tym zakresie przepis już obowiązuje. Na rachunek bieżący będą wpływać kwoty netto z faktur sprzedaży. Na ten drugi będą przelewane wpłaty VAT z faktur sprzedaży oraz zwrot z podatku VAT. Z tego konta będą też regulowane zobowiązania podatku VAT względem urzędu skarbowego oraz opłacane kosztowe faktury VAT w tej części, która dotyczy podatku VAT z wspomnianych faktur. Na razie kontrahenci mają wybór, czy przelać kwotę brutto na rachunek bieżący, czy zastosować płatność podzieloną. To już wkrótce ulegnie jednak zmianie.

Nadal nie wskazano jeszcze dokładnie branż, w których od lipca 2019 r. ma obowiązywać podzielona płatność. Już dziś wiadomo jednak, że będą to branże, które podlegają mechanizmowi odwrotnego obciążenia.

Ulga za złe długi

Od 1 stycznia 2019 r. wprowadzono też zmianę ustawy o VAT w zakresie przepisów dotyczących ulgi za złe długi. Nowelizacja wprowadza skrócenie okresu, po którym możemy mówić, że wierzytelność jest nieściągalna. To korzystna zmiana i duże uproszczenie dla wierzycieli. Po nowelizacji wierzytelność można uznać za nieściągalną już po upływie 90 dni, licząc od dnia upływu terminu płatności, który określony został w umowie albo na fakturze. W poprzedniej wersji ustawy można to było zrobić dopiero po 150 dniach.

Co to oznacza w praktyce? Ze zmiany skorzystają przedsiębiorcy, będący wierzycielami. Znacznie szybciej, bo już po 90 dniach od upływu terminu płatności zobowiązania będą mogli skorzystać z ulgi za złe długi. W konsekwencji uprawnieni będą do wcześniejszego obniżenia należnego VAT-u. Nowelizacja zobowiązuje jednocześnie dłużników, by wcześniej (również w określonym wyżej terminie 90 dni od upływu terminu płatności zobowiązania) dokonali korekty odliczonego podatku VAT. Warto pamiętać, że dłużnicy będą mieli możliwość uniknięcia tego obowiązku, jeśli uregulują należność, bądź są w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego albo likwidacji.

Choć opisana zmiana weszła w życie z początkiem 2019 r., to ma zastosowanie zarówno do wierzytelności, które powstały w tym roku, jak i takich, które powstały przed dniem 1 stycznia bieżącego roku, ale ich nieściągalność uprawomocnia się w roku 2019. Postawą prawną do wprowadzenia tych zmian była ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz. U. 2018 poz. 2244).

Niektóre z opisanych wyżej zmian mogą mieć istotny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, inne nie mają takiego dużego znaczenia, ale wymagają zmiany organizacji niektórych czynności. Jako przykład tych ostatnich można wymienić choćby wprowadzenie obowiązkowej podzielonej płatności.